Ζαβαλίγκου Άρτεμις
Ψυχολόγος
Πτυχιούχος Αριστοτελείου Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης Α.Π.Θ.
Πολυδύναμο ιατρείο ΙΑΣΙΣ: Ελ.Βενιζέλου 13
Τ: 24210 37670
Ε:artemiszavaligou@gmail.com / www.zavaligkou.gr
Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ένα χρόνιο και σύνθετο κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο εμφανίζεται σε όλα τα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα που κάνει συνεχώς αισθητή την εμφάνιση του στην επικαιρότητα παγκοσμίως και αφορά όλα τα μέλη της οικογένειας. Καθώς έχει επιπτώσεις στην υγεία τόσο της οικογένειας όσο και του ατόμου, θεωρήθηκε επίκαιρο θέμα το οποίο χρήζει προβληματισμού, μελέτης και αντιμετώπισης από τους επαγγελματίες υγείας.
Η βία ως στοιχείο είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο διαλόγου που περικλείει μια αλυσίδα πολλών παραγόντων και συμπεριφορών, έτσι ο λόγος στο τοπίο του θέματος επικεντρώνεται στη ενδοοικογενειακή βία των γυναικών που είναι η πλειοψηφία των περιπτώσεων. Συγκεκριμένα, μια σημαντική καταγραφή το 2020 από Huecker & Smock αναφέρει ότι, η 1 στις 4 γυναίκες δέχονται συντροφική σωματική βία, η 1 στις 3 γυναίκες βιώνουν σεξουαλική παρενόχληση ενώ η 1 στις 6 έχουν καταδιωχτεί από κάποιο σύντροφο κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Πολλές φορές ακούμε σε συνδέσεις διαλόγου να δημιουργούνται ερωτήματα όπως «Γιατί έμεινε σε αυτή τη σχέση αφού την χτυπούσε?». Πράγματι, τι είναι αυτό που δημιουργείται σε βάθος χρόνου στο κύκλο της σχέσης? Σύμφωνα με την Marie το 2006, η ενδοοικογενειακή βία παρουσιάζεται σε μια μορφή κύκλου, αποτελεί ένα μοτίβο που αναγνωρίζει τέσσερεις φάσεις εξέλιξης και χαρακτηρίζεται από συνεχή επανάληψη.
Η πρώτη φάση αποτελεί η ένταση, δηλαδή μία κατάσταση οξυθυμίας από μεριάς του συντρόφου που αφορά προβλήματα της καθημερινότητας. Eεμφανίζεται έμμεσα, από τις εκφράσεις του προσώπου του. Σε αυτή τη φάση, ο άνδρας εναποθέτει το βάρος των προβλημάτων του στη γυναίκα, με αποτέλεσμα η ίδια εκδηλώνοντας το ενδιαφέρον της με απανωτές ερωτήσεις, να καταλήγει κατηγορούμενη και γεμάτη ενοχές για την “γκρίνια” της.
Η δεύτερη φάση του κύκλου αποτελεί η επιθετικότητα. Εδώ εμφανίζεται η απουσία αυτοέλεγχου από τη μεριά του άνδρα, ο οποίος θέλοντας να εκτονωθεί, εκφοβίζει τη γυναίκα με φωνές, απειλητικά υπονοούμενα και σπάσιμο αντικειμένων. Σταδιακά, αυτό μετατρέπεται σε σωματική κακοποίηση της γυναίκας. Πολύ πιθανή είναι και η εμφάνιση σεξουαλικής βίας. Η αντίδραση της γυναίκας σε αυτή τη συμπεριφορά δεν είναι τίποτα άλλο παρά υποταγή, που προέρχεται από αισθήματα θλίψης, αδυναμία άμυνας και φόβο επερχόμενης παρόμοιας συμπεριφοράς.
Στην τρίτη φάση έρχεται το αίσθημα της μεταμέλειας του άνδρα, υπάρχει μια αλλαγή στη συμπεριφορά του με συχνό αίτημα τη συγχώρεση αλλά και όρκους μετάνοιας, που παραπέμπει σε τύψεις. Γι’ αυτό το λόγο, προσπαθεί να δικαιολογηθεί στον εαυτό του ρίχνοντας το φταίξιμο είτε στη συμπεριφορά της γυναίκας είτε σε εξωτερικούς παράγοντες Σε αυτή την περίπτωση, η γυναίκα νοιώθει ξανά ότι είναι αυτή υπεύθυνη για την βίαιη συμπεριφορά του συντρόφου, και δημιουργεί ένα κλίμα αποδεκτό από τον άνδρα, αλλάζοντας τη δική της συμπεριφορά.
Τελευταία έρχεται η φάση της συμφιλίωσης. Σε αυτό το στάδιο, ο άνδρας προσπαθεί να ξανακερδίσει τη γυναίκα του και η συμπεριφορά του γίνεται τέτοια ώστε αυτή να νομίζει ότι έχει επανέλθει ο έρωτας του πρώτου καιρού της σχέσης τους. Φαίνεται, ότι ο άνδρας γίνεται πιο ρομαντικός και στοργικός, όχι όμως από τύψεις, αλλά από φόβο ότι θα τον εγκαταλείψει. Αποτέλεσμα αυτού, η γυναίκα να ελπίζει στην αληθινή μεταμέλεια του άνδρα και ότι η αγάπη της και η ανοχή της στην επιθετική συμπεριφορά θα γιατρέψει τη σχέση τους.
Σημαντικό κομμάτι της υγειονομικής περίθαλψης αποτελεί η κοινοτική φροντίδα, η οποία είναι το θεμέλιο τόσο για την αντιμετώπιση αλλά κυρίως για την πρόληψη και την πρόωρη διάγνωση της βίας. Όπως επισημαίνει ο καναδός επικοινωνιολόγος Μάρσαλ Μακ «Η βία, είτε φυσική είτε ψυχική, είναι μια αναζήτηση της ταυτότητας και του νοήματος. Όσο λιγότερη ταυτότητα, τόσο μεγαλύτερη βία»