Παπαϊωάννου Πολυάνθη MD, MsC
Ιατρός Βιοπαθολόγος
Οι κορωνοϊοί είναι μία ομάδα ιών που προκαλούν συνήθως αναπνευστικές λοιμώξεις με ποικίλη σοβαρότητα στον άνθρωπο και στα ζώα. Ο ιός Sars-Cov-2 ανιχνεύθηκε πρώτη φορά το Δεκέμβριο του 2019 στην περιοχή Γιουχάν της Κίνας. Αποτελεί ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού που μέχρι τότε δεν είχε απομονωθεί στον άνθρωπο.
COVID-19 είναι η νόσος που προκαλεί ο ιός αυτός
Μετάδοση του ιού
Ο κορωνοϊός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω σταγονιδίων από το αναπνευστικό (πχ βήχας, φτέρνισμα, καταρροή) και στη συνέχεια διασπείρεται στην κοινότητα. Η αυστηρή τήρηση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης και η παράλληλη σωστή εφαρμογή των μέτρων ατομικής προστασίας περιορίζει το ρυθμό διασποράς. Συνεπώς είναι αναγκαία η τήρηση των αποστάσεων, η χρήση μάσκας, το πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι και η χρήση αντισηπτικών.
Έλεγχος για λοίμωξη από νέο κορωνοϊό Sars-Cov-2
Ο έλεγχος της λοίμωξης από τον Sars-Cov-2 συνιστάται να γίνεται στην περίπτωση που παρουσιαστούν συμπτώματα όπως πυρετός, βήχας, δυσκολία στην αναπνοή, απώλεια της αίσθησης της γεύσης και της όσφρησης (ανοσμία). Επίσης, θα πρέπει να ελέγχεται εργαστηριακά η πιθανότητα λοίμωξης από τον ιό στα πλαίσια του προεγχειρητικού ελέγχου, της εισαγωγής σε νοσοκομείο ή ειδικής ιατρικής εξέτασης ή αν υπάρχει προηγούμενη επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα. Τέλος, απαραίτητος είναι ο έλεγχος όταν πραγματοποιούνται ταξίδια σε ορισμένες χώρες ή στην περίπτωση εισόδου στην Ελλάδα από χώρες με μεγάλο αριθμό κρουσμάτων. Το τεστ πρέπει να έχει γίνει όχι νωρίτερα από 72 ώρες.
Εργαστηριακός Έλεγχος
– Μοριακό τεστ: Για τη μοριακή ανίχνευση ακολουθείται η τεχνική qRT-PCR, μέσω της οποίας ανιχνεύεται το γονιδίωμα του ιού (RNA). Ο αυτόματος αναλυτής iPonatic, με τη χρήση του 2019-nCoV Nucleic Acid Detection Kit της Sansure Biotech, προσφέρει ταχεία μοριακή ανίχνευση του ιού εντός διαστήματος 1 ώρας. Για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων μαζί με το δείγμα αναλύεται και γονίδιο-εσωτερικός μάρτυρας (IC). Η ευαισθησία και ειδικότητα της μοριακής ανίχνευσης μπορεί να φτάσει το 99.9% και θεωρείται η πλέον αξιόπιστη μέθοδος για την ανίχνευση του νέου κορωνοϊού.
– Τεστ αντιγόνου (Rapid test): Η ανίχνευση αντιγόνου αποτελεί μέθοδο άμεσης ανίχνευσης συγκεκριμένων πρωτεϊνών (αντιγόνων) του ιού Sars-Cov-2 σε διάστημα λίγων λεπτών. Η αποκαλούμενη πρωτεΐνη νουκλεοκαψιδίου (Ν) που είναι δυνατόν να ανιχνευθεί με το rapid test, είναι άφθονη στον ιό, βρίσκεται στην επιφάνειά του και αποτελεί βασική δομική πρωτεΐνη που εμπλέκεται στην αντιγραφή, μεταγραφή και δέσμευση του ιικού γονιδιώματος. Η ακρίβεια των νέων γρήγορων τεστ προσεγγίζει το 90% και δεν έχουν την ευαισθησία της μοριακής μεθόδου PCR. Για το λόγο αυτό, στην περίπτωση ενός θετικού τεστ αντιγόνου, το δείγμα ελέγχεται και με PCR, ώστε να αποφευχθεί ένα «ψευδώς» θετικό αποτέλεσμα.
– Τεστ αντισωμάτων: Στη συγκεκριμένη μέθοδο γίνεται έμμεση ανίχνευση του ιού κυρίως με τον έλεγχο των IgG αντισωμάτων. Τα αντισώματα εμφανίζονται σε άτομα που έχουν νοσήσει ή έχουν έρθει σε επαφή με νοσούντα άτομα. Ωστόσο, στην περίπτωση που το τεστ πραγματοποιηθεί τις πρώτες 5 ημέρες είναι πιθανόν το αποτέλεσμα να βγει αρνητικό καθώς ο οργανισμός δεν έχει προλάβει να σχηματίσει αντισώματα.
Λήψη του δείγματος
Για τα μοριακά τεστ και τα τεστ αντιγόνου
• Δεν απαιτείται κάποιο είδος προετοιμασίας
• Η δειγματοληψία γίνεται με απλή λήψη ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος με τη χρήση ειδικού βαμβακοφόρου στειλεού με εντελώς ανώδυνη διαδικασία
• Απαιτείται τηλεφωνικό ραντεβού για την προετοιμασία του χώρου και του προσωπικού – Δεν γίνεται με απλή προσέλευση στο χώρο του εργαστηρίου
• Για διαγνωστικούς λόγους σε άτομα με συμπτώματα, αποκλειστικά στο σπίτι ή σε καλά αεριζόμενους – εξωτερικούς χώρους
Για τα τεστ των αντισωμάτων
• Απαιτείται μια σταγόνα αίμα
Πίνακας συμπτωμάτων για τον κορωνοϊό, το κοινό κρυολόγημα και τη γρίπη.
Πηγή: τροποπ. από CDC 08/2020