Δρ. Αναστάσιος Εφέογλου Phd. Dr. med. Facs,
Γενικός Χειρουργός- Πρωκτολόγος
Επιμελητής Ά ΄Β Χειρουργικής Κλινικής Ιασώ Θεσσαλίας
EBSQ in Coloproctology
www.efeoglou.gr
Ολοένα και πιο συχνά συναντώνται περιπτώσεις ασθενών με προχωρημένα κονδυλώματα, τα οποία αφέθηκαν χωρίς θεραπεία, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιαστούν καθώς, ως σεξουαλικά μεταδιδόμενα νόσηματα, αντιμετωπίζονται συχνά με φόβο και συστολή, προκαλώντας τη συνεχή αναβολή της επίσκεψης στον Ιατρό. Τα κονδυλώματα στην περι- και ενδοπρωκτική περιοχή μπορούν να προκαλέσουν δυσπλασία στο πρωκτόδερμα, η οποία στη συνέχεια είναι πιθανό να εξελιχθεί σε καρκίνο. Η πλέον ενδεδειγμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση των κονδυλωμάτων είναι η αφαίρεσή τους με Laser διοξειδίου του άνθρακα CO2. Πρόκειται για τη μόνη μέθοδο που εξαλείφει πλήρως τα κονδυλώματα, χωρίς σημάδια, προλαμβάνοντας παράλληλα μελλοντικές υποτροπές.
Ορισμός
Τα οξυτενή κονδυλώματα οφείλονται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus – HPV). Εντοπίζονται κυρίως στα γεννητικά όργανα και τις περιοχές γύρω από αυτά, καθώς και στην περιοχή του δακτυλίου του πρωκτού και της μεσογλουτιαίας αύλακας. Πολύ σπάνιες είναι εξωγεννητικές θέσεις, όπως η στοματική κοιλότητα ή οι γωνίες των χειλιών. Είναι ροζ ή λευκά στο χρώμα, πιο μαλακά και πιο εύθρυπτα από τους συνηθισμένους σπίλους του δέρματος. Πολλαπλασιαζόμενα μπορούν να σχηματίζουν μεγάλες πλάκες.
Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο με άμεση επαφή. Ο HPV θεωρείται σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Τα κονδυλώματα στον πρωκτό εμφανίζονται συνήθως μετά από πρωκτική επαφή με μολυσμένο ερωτικό σύντροφο, αν και δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση να έχει κάνει κάποιος πρωκτικό σεξ για να τα εμφανίσει. Είναι πολύ μεταδοτικά και δεν απαιτείται πρωκτική διείσδυση για να μολυνθεί ο πρωκτός. Η ασθένεια στις γυναίκες προκαλείται κυρίως από την κολπική επαφή. Τα πρωκτικά κονδυλώματα μπορεί να εμφανιστούν με επέκταση από τα γεννητικά όργανα ή από πρωκτική επαφή. Ο κίνδυνος εμφάνισης ασθένειας αυξάνεται με τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων.
Αίτια ανάπτυξης Κονδυλωμάτων
- Πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι
- Άγνοια αν η /ο ερωτικός σας σύντροφος έχει προσβληθεί στο παρελθόν από κάποια σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσο (ΣΜΝ)
- Ενεργή σεξουαλική ζωή από νεαρή ηλικία
- Κατανάλωση καπνού και αλκοόλ
- Νόσοι και καταστάσεις που καθιστούν αδύναμο το ανοσοποιητικό (μόλυνση με τον HIV, μεταμόσχευση οργάνων, λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων κ.α.)
- Άγχος και παράλληλες ιογενείς λοιμώξεις (όπως έρπης)
Συμπτώματα
- Κνησμός (φαγούρα), του πέους, του όσχεου, της πρωκτικής χώρας
- Επιμόλυνση των βλαβών από μικρόβια
- Τα κονδυλώματα μπορούν να σχηματίσουν περιστασιακά μεγάλες εξωφυτικές μάζες που μπορούν να παρεμποδίσουν την αφόδευση, την σεξουαλική επαφή ή τον φυσιολογικό τοκετό. Οι βλάβες που προσβάλουν τον πρωκτό μπορεί επίσης να προκαλέσουν στένωση.
- Απόφραξη του ουροποιητικού συστήματος
- Αγχώδεις διαταραχές και κατάθλιψη στα άτομα που πάσχουν από πρωκτογεννητικά κονδυλώματα
Διάγνωση
Η διάγνωση των κονδυλωμάτων μπορεί συνήθως να γίνει με οπτικό έλεγχο της πάσχουσας περιοχής. Οι βλάβες, οι οποίες είναι στο χρώμα του δέρματος ή ροζ, κυμαίνονται από λείες πεπλατυσμένες υπεγέρσεις, μέχρι θηλωματώδους εμφάνισης. Η έκταση της βλάβης πρέπει να τεκμηριώνεται με φυσική εξέταση και πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας.
Πρωκτική Δυσπλασία
Ο ιός HPV αποτελεί την κύρια αιτία για τον καρκίνο του πρωκτού. Ο HPV μπορεί να προκαλέσει 2 είδη δυσπλασίας:
- Low Grade Squamous Intraepithelial Lesions – LSIL
Τις Χαμηλόβαθμες Ενδοεπιθηλιακές Δυσπλασίες. Σε αυτές ανήκουν και τα κονδυλώματα του πρωκτού. Θεωρείται ότι δεν εξελίσσονται σε κακοήθεια. - High Grade Squamous Intraepithelial Lesions – HSIL
Τις Υψηλόβαθμες Ενδοεπιθηλιακές Δυσπλασίες . Θεωρείται ότι κάποιες από αυτές εξελίσσονται σε κακοήθεια και για αυτό πρέπει να αντιμετωπίζονται με εξάχνωση (Co2- Evaporation) ή με αφαίρεση.
Η εξέταση για την ανίχνευση πρωκτικών δυσπλασίων είναι εξειδικευμένη και χρήζει ειδικό εξοπλισμό και γνώσης.
- Η πρωκτοσκόπηση υψηλής ανάλυσης / ευκρίνειας χρησιμοποιείται για να επιτρέψει τη βελτιωμένη απεικόνιση των ιστών εντός του πρωκτικού καναλιού.
- Επιπλέον, η εφαρμογή 5% οξικού οξέος (ξύδι) μετατρέπει τις περιοχές που έχουν προσβληθή από τον ιό HPV λευκές (whitish), γεγονός που διευκολύνει την ταυτοποίηση αλλά δεν είναι ειδικό μόνο για αυτές (και άλλες παθήσεις της περιοχής μπορεί να αλλάξουν χρώμα).
- Αντίδραση στο lugol
- Anal PAP–Test , Ο γιατρός συλλέγει ένα δείγμα κυττάρων από τον πρωκτό τα οποία αποστέλλονται για εργαστηριακή ανάλυση. Το τεστ μπορεί να αποκαλύψει ανωμαλίες που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο.
- HPV DNA Ταυτοποίηση με PCR . Αυτή η εξέταση μπορεί να αναγνωρίσει το DNA των ποικιλιών υψηλού κινδύνου HPV που έχουν συνδεθεί με καρκίνους. Η εξέταση διεξάγεται σε ένα δείγμα κυττάρων που λαμβάνονται από τον τράχηλο.
Σε ποιους ασθενείς και πότε πρέπει να γίνεται η κυτταρολογική εξέταση (Test Pap) του πρωκτού;
ο καρκίνος του πρωκτού είναι μία σχετικά σπάνια νόσο. Όμως πρέπει να διενεργείται σε εκείνες τις ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο να αναπτύξουν καρκίνο του πρωκτού. Αυτές οι ομάδες είναι:
- Οι οροθετικοί (HIV+)
- Οι ομοφυλόφιλοι
- Οι άντρες και γυναίκες με ενδοπρωκτικά ή περιπρωκτικά κονδυλώματα
- Οι γυναίκες που έχουν πρωκτικές σεξουαλικές επαφές.
- Οι γυναίκες ασθενείς οι οποίες έχουν καρκίνο ή προκαρκινικές βλάβες του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου ή του αιδοίου.
- Οι ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα (ασθενείς μετά από μεταμόσχευση οργάνου)
Πρωκτοσκόπηση υψηλής ευκρίνειας με ταυτόχρονη εξάχνωση με CO2-Laser
Θεραπεία
Η θεραπεία των περιπρωκτικών και ενδοπρωκτικών βλαβών είναι η εξάχνωσή τους και πραγματοποιείται με την εφαρμογή laser διοξειδίου του άνθρακα (CO2 evaporation) κατά τη διάρκεια πρωκτοσκόπησης υψηλής ευκρίνειας. Τα κονδυλώματα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται θεραπευτικά μέχρι της εξαφανίσεώς τους, λόγω κινδύνου μετάδοσης της νόσου στον ερωτικό σύντροφο κατά τη σεξουαλική επαφή, καθώs και κινδύνου κακοήθους εξαλλαγής. Ένα μεγάλο πρόβλημα της θεραπείας των κονδυλωμάτων είναι η τάση τους για υποτροπές. Μπορούν να υποτροπιάσουν μήνες μετά από τη θεραπεία, οπότε παραμένει η δυνατότητα μετάδοσης τους. Επίσης δεν είναι ξεκάθαρο πόσο καιρό μετά από τη θεραπεία θα πάψει να μεταδίδεται ο ιός από τη θεραπευμένη περιοχή. Στην πράξη, αν μερικούς μήνες μετά από τη θεραπεία δεν εμφανιστούν νέα κονδυλώματα συνήθως η περιοχή θεωρείται θεραπευμένη.