Μπλούχου Νότα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
MΜedSci Ιατρικής Σχολής Θεσσαλίας
Εξειδίκευση στο σακχαρώδη διαβήτη
Πρότυπο Διαιτολογικό Κέντρο
Γκλαβάνη 50-52/ Βόλος
Τηλ. 24210 24622
Η καλύτερη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και ο βελτιωμένος τρόπος ζωής σε συνδυασμό με τη μείωση των γεννήσεων επέφεραν μια αύξηση τις αναλογίας των ατόμων άνω των 50 με αποτέλεσμα ο πληθυσμός της γης να «γερνάει».
Η αντι-γήρανση είναι ανέφικτη όμως η διατροφή,η κατάλληλη σωματική άσκηση και ένας υγιής τρόπος ζωής οξύνουν το νου,μας κάνουν υγιέστερους,πιο παραγωγικούς και αυτάρκεις επιμηκύνοντας τη «νιότη» και προσφέροντάς μας μιας καλύτερης ποιότητας ενήλικη ζωή.
Παρόλα αυτά δεν πρέπει να αγνοούμε τα βιολογικά σημάδια της Ώριμης Ηλικίας και πως πρέπει να στοχεύσουμε σε αυτά για να απολαμβάνουμε την ποιότητα της καθημερινότητας.
1.Κάθε 10ετία της ενήλικης ζωής η μυική μάζα και η δύναμη μειώνονται με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να χάνουν έως και 3,5 κιλά μυών. Μετά τα 40 έτη ο ρυθμός αυτός επιταχύνεται.
2.Με την ηλικία καθίσταται μια «αναστροφή τύπου» στο σώμα και το μυικό σύστημα αντικαθίσταται από λίπος.
3.Ο μεταβολικός ρυθμός μειώνεται με την ηλικία κατά 2% ανά δεκαετία και οφείλεται τόσο στην απώλεια της μυικής μάζας,σε ορμονικές αλλαγές και μειωμένη φυσική δραστηριότητα.
4.Σημαντικές απώλειες ασβεστίου και μειωμένη απορρόφηση βιταμίνης D σε συνδυασμό με τη μειωμένη φυσική δραστηριότητα είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε οστεοπενία-οστεοπόρωση , τη νόσο των εύθραστων οστών ή την ατελή οστεογένεση ή και κύφωση.
5.Αυξημένα επίπεδα ολικής χοληστερόλης,LDL χοληστερόλης, γλυκόζης του αίματος και αρτηριακής πίεσης σε συνδυασμό με χαμηλά επίπεδα HDL χοληστερόλης και αντίσταση στην ινσουλίνη μπορούν να επιφέρουν υπεριλιδαιμία, διαβήτη τύπου 2 και αρτηριακή υπέρταση
6.Άμβλυνση των αισθήσεων με αποτέλεσμα μειωμένη πρόσληψη νερού, νεφρικά και καρδιακά προβλήματα,σημαντικό κίνδυνο αφυδάτωσης και διαταραχή της αίσθησης κρύου-ζεστού.
7.Μειωμένη ικανότητα του σώματος να χρησιμοποιεί το οξυγόνο.Με την άσκηση το σώμα –ως αντλία-παροχετεύει περισσότερο οξυγόνο στους μύες.
Όσον αφορά τα θρεπτικά συστατικά οι περισσότεροι ενήλικες προχωρημένης ηλικίας χρειάζονται λιγότερες θερμίδες γιατί το σώμα απαιτεί λιγότερη ενέργεια για να διατηρήσει το λίπος από ότι τους μύες και γιατί έχουν μειωμένη φυσική δραστηριότητα ΑΛΛΑ οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά δεν μεταβάλλονται.
Πρόσφατες μελέτες αναφέρουν ότι προτείνεται στους μεγαλύτερους ηλικιακά ενήλικες η πρόσληψη ελαφρά αυξημένων πρωτεϊνών από αυτές που προτείνει το RDA(Συνιστώμενες Προσλήψεις) με σκοπό τη διατήρηση της μυικής μάζας,την αποφυγή της σαρκοπενίας και την υγεία των οστών.
Ανεπάρκειες στην Τρίτη Ηλικία εμφανίζονται πρώτα τη τάξη σε ασβέστιο και βιταμίνη D (συστήνεται τροφική κάλυψη,έκθεση στον ήλιο, άσκηση και πιθανή κάλυψη με συμπληρώματα κάτω από επίβλεψη για την αποφυγή ανεπιθύμητων παρενεργειών),σε πρωτεΐνη ενώ πολύ συχνά εκδηλώνεται δυσανεξία στη λακτόζη εξαιτίας της μειωμένης παραγωγής λακτάσης στο λεπτό έντερο(προτείνεται κατανάλωση γαλακτοκομικών σε μικρές πιο ανεκτές ποσότητες ή η κατανάλωση κρεμών-ρυζόγαλου,εμπλουτισμένα με ασβέστιο και βιταμίνηD προϊόντα ή/και αντικατάσταση αυτών με προϊόντα αμυγδάλου ή σόγιας). Η ανεπάρκεια σιδήρου δημιουργεί το αίσθημα της κόπωσης, αδυναμίας, ευερεθιστότητας και αδυναμία συγκέντρωσης και μπορεί να οφείλεται στη μειωμένη έκκριση πεπτικών υγρών ,στη χρήση αντιόξινων, σε αιμορραγίες ούλων ή αιμορροΐδων, έλκη, χρήση φαρμάκων κ.ά. Η βιταμίνη C βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου τόσο με την κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης, ιδιαιτέρως όμως όταν οι πηγές ασβεστίου προέρχονται από όσπρια, προϊόντα ολικής αλέσεως και δημητριακά εμπλουτισμένα με σίδηρο.Ανεπάρκεια της βιταμίνης C συνδέεται με απώλεια μνήμης ενώ μεγάλες ποσότητες αυτής από συμπληρώματα μπορεί να αποδειχθούν ζημιογόνες δημιουργώντας νεφρολιθίαση ή νεφρική νόσο ή στην περίπτωση της αιμοχρωμάτωσης να αποβεί μοιραία. Ανεπάρκεια σε βιταμίνη A και καροτενοειδή συνδέεται με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και καταρράκτη ενώ τα πολύ συχνά χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης B12 και Β6 με απώλεια ακοής και μνήμης. Συστήνεται η διατροφική κάλυψη με προϊόντα εμπλουτισμένα ή με έλλογη κάλυψη συμπληρωμάτων. Ανεπάρκεια σε ψευδάργυρο είναι δυνατόν να επηρεάσει την ικανότητα γεύσης,την επούλωση ελκών και την ανοσία.
Προβλήματα που εμφανίζονται στην Ώριμη Ηλικία όσον αφορά τον τρόπο ζωής είναι το «μοναχικό φαγητό» ζώντας την οικογενειακή και κοινωνική παραμέριση,την απουσία ποικιλίας στα γεύματα εξαιτίας δυσκολιών είτε στην αγορά,είτε στην παρασκευή και προετοιμασία των γευμάτων καθώς και οι οικονομικές δυσκολίες. Όσον αφορά τα οργανικά προβλήματα αποτελούν η άμβλυνση των αισθήσεων που μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τον τρόπο σίτισης και ενυδάτωσης.Η άμβλυνση των αισθήσεων μπορεί να επηρεαστεί και από κάποιες φαρμακευτικές αγωγές. Άλλα οργανικά προβλήματα είναι η δυσκοιλιότητα λόγω μειωμένης χρήσης φυτικών ινών,μειωμένης πρόσληψης νερού και μειωμένης φυσικής δραστηριότητας.Όσον αφορά την πρόσληψη νερού μπορούν να βοηθηθούν χρησιμοποιώντας φέτες από λεμόνι ή αγγούρι ή τη χρήση δυόσμου και άλλων αρωματικών για να αποκτήσει το νερό μια πιο «εύγευστη» αίσθηση ενώ για τις φυτικές ίνες συστήνονται τα βραστά λαχανικά και ώριμα φρούτα που μπορούν να καταναλωθούν ευκολότερα και να μη δυσκολεύουν την πέψη.
Απώλεια όρεξης λόγω δυσκολίας στη μάσηση ή κακής διάθεσης(κατάθλιψη τρίτης ηλικίας) ή από έλλειψη ποικιλίας αγαθών (δυσκολία στην προσβασιμότητα,στην παρασκευή ή για οικονομικούς λόγους),ή έλλειψη κίνησης,προβλήματα μάσησης(απώλειες δοντιών, στοματικοί πόνοι, αιμορραγικά ούλα, περιοδοντίτιδα,ξηροστομία),ανησυχητική απώλεια βάρους(κίνδυνος σαρκοπενίας) ή αντίθετα αύξηση βάρους(αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος, οστική καταπόνηση). Επίσης οι ηλικιωμένοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο στα τροφιμογενή νοσήματα λόγω εξασθενημένου ανοσοποιητικού συστήματος.
Η διατροφική υποστήριξη της Ώριμης Ηλικίας πρέπει να περιλαμβάνει ευχάριστο περιβάλλον, ικανές συνθήκες σίτισης και διατροφική κάλυψη που να ανταποκρίνεται στις εκάστοτε εξατομικευμένες απαιτήσεις.Η χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων απαιτεί βαθιά γνώση ώστε να μην επηρεάζονται οι εκάστοτε φαρμακευτικές αγωγές,να μην αποβαίνουν τοξικές ή να δημιουργούν προβλήματα δυσαπορρόφησης άλλων θρεπτικών συστατικών και κυρίως να μη επιφορτίζουν τη φυσιολογία του σώματος.