Ντάφος Κ. Αντώνιος
Χειρουργός Οφθαλμίατρος
Υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Συνεργάτης Ιασώ Θεσσαλίας, Κλινικής «Ελπίς», Κλινικής «Άνασσα»
Γαλλίας 27-Δον Δαλεζίου, Βόλος
Τηλ. : 2421036476 , Κιν. : 6936526197
Email : ntafosantonios@gmail.com
Τα μάτια μας μπορούν και εστιάζουν μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου, από χιλιόμετρα μακριά, σε μερικά μόνο εκατοστά του μέτρου και αντίστροφα με πολύ μεγάλη ακρίβεια και ταχύτητα.
Η εντυπωσιακή αυτή δυνατότητα των ματιών μας δεν διαρκεί για πάντα. Ήδη από την παιδική ηλικία η ικανότητα προσαρμογής αρχίζει ποσοτικά και φθίνει στην ηλικία περίπου των 45 ετών. Ένα άτομο που δεν φορούσε γυαλιά ούτε για μακριά ούτε για κοντά, αρχίζει σταδιακά να αντιλαμβάνεται τις επιπτώσεις της πρεσβυωπίας. Παρουσιάζεται στην αρχή ως δυσκολία στο διάβασμα υπό συνθήκες χαμηλού φωτισμού και προοδευτικά, μπορεί να εξελιχθεί σε πλήρη αδυναμία.
Πρόκειται για μία πάθηση που παρουσιάζεται σε όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από το φύλο τους και ανεξάρτητα από το αν πάσχουν από άλλες διαθλαστικές ανωμαλίες όπως η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός.
Πού οφείλεται ;
Προκαλείται από την ανεπάρκεια του φακού να κάνει προσαρμογή και να εστιάσει κοντά, λόγω ηλικίας. Αυτό, σύμφωνα με τις θεωρίες που επικρατούν, είναι αποτέλεσμα είτε της προοδευτικής απώλειας της ελαστικότητας του φακού του ματιού, ο οποίος χάνει την ικανότητα να αλλάζει καμπυλότητα και να εστιάζει στις κοντινές αποστάσεις, είτε της προοδευτικής ατροφίας λόγω γήρανσης του μυ, στον οποίο στηρίζεται ο φακός (ακτινωτός μυς).
Πότε εμφανίζεται ;
Πρεσβυωπία σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξης, είναι η όραση των πρεσβυτέρων. Εμφανίζεται συνήθως μετά το 40ο έτος ηλικίας και αυξάνεται με την ηλικία, μέχρι το 60ο περίπου έτος. Σε ανθρώπους με υπερμετρωπία, η πρεσβυωπία μπορεί να εμφανιστεί σε νεαρότερη ηλικία. Οι μύωπες όταν εμφανίσουν πρεσβυωπία, για να μπορέσουν να διαβάσουν, είναι αναγκασμένοι να βγάζουν τα μυωπικά τους γυαλιά, όταν η μυωπία τους είναι μικρή, ή να χρησιμοποιούν γυαλιά με μικρότερο βαθμό μυωπίας, όταν η μυωπία τους είναι μεγάλη.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα κυριότερα συμπτώματα της πρεσβυωπίας είναι:
- Αδυναμία ανάγνωσης σε μια κανονική απόσταση ανάγνωσης (σταδιακή απομάκρυνση βιβλίου )
- Οπτική κόπωση, με συνοδό αντανακλαστική δακρύρροια και ερυθρότητα.
- Πονοκέφαλοι από παρατεταμένη ανάγνωση ή εργασία σε κοντινή απόσταση.
Θεραπεύεται πλήρως;
Η προσαρμογή της όρασής μας στις κοντινές αποστάσεις, σε αντίθεση με την μυωπία, την υπερμετρωπία και τον αστιγματισμό, που είναι καταστάσεις στατικές και οφείλονται στο σχήμα και το μέγεθος του κάθε ματιού, είναι μια δυναμική και συνεχώς μεταβαλλόμενη λειτουργία του οφθαλμού. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η θεραπεία της πρεσβυωπίας δεν είναι τόσο εύκολη όσο εκείνη της μυωπίας, της υπερμετρωπίας και του αστιγματισμού.
Η ιδανική θεραπεία της πρεσβυωπίας πρέπει να αποδώσει καλή όραση σε μακρινή, μεσαία και κοντινή απόσταση. Δεν πρέπει να επηρεάζει την ευαισθησία στις αντιθέσεις του φωτός (contrast sensitivity) ούτε να προκαλεί δυσφωτοψία, πρέπει να είναι ακριβής και το αποτέλεσμά της να διαρκεί στον χρόνο. Καμία από τις εφαρμοσμένες θεραπείες για την πρεσβυωπία δεν πληρεί όλα τα προαναφερόμενα κριτήρια, προς το παρόν.
Η πρεσβυωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί με:
- πρεσβυωπικά γυαλιά όρασης (διπλοεστιακά ή πολυεστιακά). Τα πολυεστιακά γυαλιά είναι εξαιρετικά χρήσιμα για τους ανθρώπους που μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτά.
- πολυεστιακούς φακούς επαφής . Αυτοί όμως είναι δύσχρηστοι στις μεγάλες ηλικίες, λόγω της ξηροφθαλμίας.
- διαθλαστική χειρουργική (επέμβαση με excimer laser και χρήση ειδικών τεχνικών π.χ. Presby-LASIK και Monovision)
- χειρουργική επέμβαση για την εμφύτευση πολυεστιακού ενδοφθάμιου φακού (multifocal intraocular lens) και αντικατάσταση του κρυσταλλοειδούς, φυσικού φακού του ματιού, συνδυαστικά για την αφαίρεση του καταρράκτη.