Δημήτριος Βατσαρέας ,
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος,
Ειδικευμένος στην εξωσωματική γονιμοποίηση και Μέλος της Επιστημονικής Ομάδας της Medimall IVF Clinic.
(Περισσότερες πληροφορίες: www.vatsareas.gr και www.medimall.gr )
Σύμμαχος στην επιθυμία των ανθρώπων για απογόνους, η γενετική επιστήμη έχει κάνει αλματώδη πρόοδο τα τελευταία χρόνια στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Από τις πιο ενδιαφέρουσες εξελίξεις, αυτές που αφορούν στην κρυοσυντήρηση γενετικού υλικού για μελλοντική χρήση και βέβαια, η δωρεά γενετικού υλικού (ωάρια, σπέρμα ή και έμβρυα) από πιστοποιημένους δότες σε υπογόνιμους άνδρες και γυναίκες που θέλουν να αποκτήσουν παιδί.
Παγώστε το χρόνο. Βάλτε στην κατάψυξη το σπέρμα ή τα ωάριά σας!
Σήμερα ολοένα και περισσότεροι άνδρες και γυναίκες αποφασίζουν να τεκνοποιήσουν σε όλο και μεγαλύτερες ηλικίες, είτε λόγω σπουδών και καριέρας, είτε λόγω αναζήτησης κατάλληλου συντρόφου. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να αποκτήσουν παιδί ακόμα και με τη βοήθεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αν όμως είχαν προβλέψει την κρυοσυντήρηση του σπέρματός τους οι άνδρες και των ωαρίων τους οι γυναίκες, τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο απλά!
Η κρυοσυντήρηση των ωαρίων
Είναι γνωστό ότι η προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας είναι ο περισσότερο επιβαρυντικός παράγοντας για την απόκτηση ενός παιδιού. Αυτό οφείλεται αφενός στο μικρό αριθμό και αφετέρου στα χαμηλής ποιότητας ωάρια που παράγουν οι γυναίκες μετά τα 35-38 τους χρόνια, με συνέπεια τη δημιουργία εμβρύων κακής ποιότητας, τα οποία μοιραία οδηγούν σε αποτυχία εγκυμοσύνης και αυξάνουν τον κίνδυνο της αποβολής, ακόμα και στην περίπτωση κάποιας επιτυχούς προσπάθειας με εξωσωματική γονιμοποίηση. Η χρήση κρυοσυντηρημένων ωαρίων σε συνδυασμό με τις τεχνικές κρυοσυντήρησης γενετικού υλικού που έχουν βελτιωθεί θεαματικά στις μέρες μας, έχουν αντίστοιχα αυξήσει και τα ποσοστά κυήσεων από έμβρυα προερχόμενα από καταψυγμένα ωάρια. Η διαδικασία για τη λήψη και την κρυοσυντήρηση των ωαρίων, απαιτεί αρχικά τη διέγερση των ωοθηκών της γυναίκας με τη χορήγηση γοναδοτροπινών. Ο αριθμός των ωαρίων που λαμβάνεται είναι συνήθως μεγάλος και άρα ικανοποιητικός στις νεότερες γυναίκες, ενώ είναι μικρότερος σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας και μπορεί να απαιτηθούν περισσότερες από μία ωοληψίες.
Η κρυοσυντήρηση του σπέρματος
Η μέθοδος ξεκίνησε στη δεκαετία του 1950 και εφαρμόζεται για να συντηρήσει τα κύτταρα σπέρματος όσο είναι γόνιμα για μελλοντική χρήση. Η κατάψυξη των σπερματοζωαρίων μπορεί να διατηρήσει τη γονιμότητα σε άνδρες που:
- πρόκειται να λάβουν θεραπεία για καρκίνο ή να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση προστάτη ή όρχεων, διαδικασίες οι οποίες μπορεί να βλάψουν την ποιότητα ή την παραγωγή σπέρματος
- προγραμματίζουν να πραγματοποιήσουν αγγειεκτομή
- εξασκούν επαγγέλματα υψηλού κινδύνου, με έκθεση σε χημικές ουσίες, ακτινοβολία ή υπερβολική θερμότητα και τα οποία μπορεί να προκαλέσουν στειρότητα
- υποφέρουν από δυσλειτουργίες εκσπερμάτωσης. Η συλλογή του σπέρματος μπορεί να γίνει στο σπίτι ή στην κλινική μας. Εκείνοι που θα φέρουν το σπέρμα από το σπίτι θα λάβουν ακριβείς οδηγίες για τη σωστή συλλογή και τη μεταφορά του.
Δωρεά γενετικού υλικού
Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να γίνει η μέθοδος ευρέως αποδεκτή, κυρίως λόγω ηθικών διλημμάτων, πλέον όμως η δωρεά ωαρίων, σπέρματος ή και εμβρύων, αποτελεί μία διαδεδομένη λύση για τα υπογόνιμα ζευγάρια που θέλουν να αποκτήσουν παιδί και ένας από τους δύο ή και οι δύο σύντροφοι, αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας. Από δημοσιευμένες έρευνες στις οποίες μελετήθηκε ο μεγάλος αριθμός των παιδιών που γεννιούνται έπειτα από δωρεά γενετικού υλικού, αλλά και των πολλών οικογενειών που απέκτησαν με αυτή την μέθοδο παιδί, δεν φάνηκε κάποια αρνητική συνέπεια στις σχέσεις μητέρας, πατέρα και παιδιού, στην ποιότητα της μητρότητας και της πατρότητας ή στη συναισθηματική υγεία των παιδιών, παρά την έλλειψη γενετικής σχέσης μεταξύ μητέρας ή πατέρα (ή και των δύο σε περιπτώσεις δωρεάς εμβρύων) και παιδιού. Tα κέντρα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και εξωσωματικής γονιμοποίησης που προσφέρουν ορισμένες ή όλες από τις υπηρεσίες που αναφέρονται πιο πάνω, θα πρέπει να ακολουθούν τα πρότυπα και το νομοθετικό πλαίσιο που ορίζει τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και Ελλάδα με την άδεια και τις σχετικές πιστοποιήσεις από της ΕΑΙΥΑ (Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής):
- να διαθέτουν υψηλής ποιότητας κρυοσυντηρημένο γενετικό υλικό
- να επιλέγουν σχολαστικά τους δότες και τις δότριές μας τόσο με κλινικούς και γενετικούς ελέγχους όσο και με τεστ προσωπικότητας και ψυχολογίας
- να εξασφαλίζουν τις ιδανικές συνθήκες κρυοσυντήρησης, φύλαξης, και μεταφοράς
- να εγγυώνται την ανωνυμία των δοτών/δοτριών
- να παρέχουν πλήρη ιχνηλασιμότητα τόσο στα ωάρια όσο και στο σπέρμα που δίδεται για δωρεά, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την απόλυτη αδυναμία πρόσβασης σε αυτή σύμφωνα με το νόμο και με μοναδική εξαίρεση τις περιπτώσεις που ο ίδιος νόμος ορίζει
- να εφαρμόζουν απαρέγγλιτα τη διάθεση ενός συγκεκριμένου αριθμού ωαρίων από κάθε δότρια. Ο αριθμός αυτός υπολογίζεται από τα παιδιά που έχουν γεννηθεί από τον ίδιο δότη/δότρια και ορίζεται βάσει νόμου στα 10. Αυτό επιτυγχάνεται παρακολουθώντας την πορεία του εκάστοτε γενετικού υλικού, από τη διάθεση και τη γονιμοποίησή του, μέχρι την επιτυχή έκβαση της εξωσωματικής και τη γέννηση του μωρού.