Αντώνιος Πίπης ΜD, FEBOphth
Χειρουργός οφθαλμίατρος
www.iris-eyecenter.gr
Τι είναι η πρεσβυωπία;
H πρεσβυωπία είναι η απώλεια της ικανότητας του οφθαλμού να εστιάζει στα κοντινά αντικείμενα που εμφανίζεται με το πέρασμα της ηλικίας μας. Επηρεάζονται έτσι καθημερινές μας σημαντικές λειτουργίες με κύριο το διάβασμα.
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Το πρώτο πιο κλασσικό σύμπτωμα είναι η ασυναίσθητη τάση του ασθενούς να απομακρίνει το κοντινό αντικείμενο πχ το βιβλίο ή το κινητό που κρατά στο χέρι ώστε να μπορεί να το δει καλύτερα.Το φαινόμενο είναι πιο έντονο σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Στη συνέχεια εμφανίζεται παροδική θόλωση της όρασης ακόμη και πονοκέφαλος, αίσθηση βάρους γύρω από τα μάτια, κοκκίνισμα των ματιών κ.α. Σημαντικό να τονίστεί ότι τα συμπτώματα αυτά λόγω κούρασης της όρασης μας (κοπιωπία) μπορεί να γίνουν στο τέλος ιδιαίτερα έντονα και βασανιστικά αν δεν υπάρξει αντιμετώπιση της πρεσβυωπίας.
Πώς αντιμετωπίζεται η πρεσβυωπία;
Κατά κανόνα χορηγούνται διορθωτικά γυαλιά από τον οφθαλμίατρο τα οποία χρησιμοποιεί ο ασθενής για τις κοντινές αποστάσεις. Σημειωτέον πως είναι σημαντικό ο βαθμός τους να υπολογίζεται από οφθαλμίατρο και να κατασκευάζονται από οπτικό κατάστημα. Τα γυαλιά τύπου «φαρμακείου» αν και μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε μια περίπτωση ανάγκης δεν είναι κατάλληλα για καθημερινή χρήση.
Είναι αλήθεια ότι μπορούμε να καθυστερήσουμε την εμφάνιση πρεσβυωπίας μη φορώντας γυαλιά γιατί εάν τα φορέσουμε θα μας γίνουνε απαραίτητα ή καλύτερα να το κάνουμε αμέσως για να μην κάνουμε κακό στα μάτια μας;
Μία από τις πιο κλασσικές ερωτήσεις ασθενών είναι η παραπάνω. Τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι ακριβές. Καλό είναι να φοράμε τα πρεσβυωπικά μας γυαλιά για να μην κουράζουμε τα μάτια και εν τέλη υποφέρουμε από τα συμπτώματα της πρεσβυωπίας δεν κάνουμε όμως κάποιο κακό ή βλάβη σε αυτά αν το αποφεύγουμε. Απλά δυσκολεύουμε την καθημερινότητα μας…
Πότε εμφανίζεται η πρεσβυωπία και πότε σταματά να αυξάνεται ο βαθμός της;
Κατά κανόνα η πρεσβυωπία εμφανίζεται μετά τα 45 και αυξάνει σταδιακά ο βαθμός της μέχρι περίπου την ηλικία των 65 ετών. Εδώ βέβαια υπάρχουν διαφοροποιήσεις όπως για παράδειγμα κάποιος που έχει μυωπία ενδέχεται να καθυστερήσει η εμφάνιση των πρεσβυωπικών συμπτωμάτων ενώ στην υπερμετρωπία να εμφανιστούν σε μικρότερη ηλικία, εξαρτάται δε πολύ και από την καθημερινή δραστηριότητα του ασθενούς πχ πολύωρη εργασία σε υπολογιστή κλπ.
Ισχύει πως αν έχει κάποιος μυωπία τότε δεν εμφανίζει ποτέ πρεσβυωπία;
Εν μέρη ισχύει πως ένας που έχει μυωπία μπορεί είτε να καθυστερήσει να φορέσει κοντινά γυαλιά είτε να μην τα χρειαστεί και ποτέ. Αυτό όμως εξαρτάται κυρίως από το βαθμό της μυωπίας και την καθημερινή δραστηριότητα του ασθενούς. Οι πιο «τυχεροί» εδώ είναι όσοι έχουν περίπου 2 με 2,5 βαθμούς μυωπίας. Για όσους έχουν όμως από 4 βαθμούς και άνω η χρήση της μυωπικής όρασης (δηλαδή η όραση όταν βγάζουν τα γυαλιά τους) δεν είναι ιδιαίτερα πρακτική στην καθημερινότητα τους. Αυτό γιατί το σημείο εστίασης λόγω μυωπίας είναι λιγότερο από 25 εκατοστά. Εκεί συνήθως απαιτείται και ένα δεύτερο ζευγάρι κοντινών γυαλιών ειδικά για χρήση σε υπολογιστή, η οθόνη του οποίου είναι πάντα σε μεγαλύτερη απόσταση.
Είναι αλήθεια ότι σε μεγάλη ηλικία «φεύγει» η πρεσβυωπία και πετάμε τα κοντινά μας γυαλιά;
Το φαινόμενο αυτό μπορεί να συμβεί, η εξήγηση του όμως είναι απλή και έχει να κάνει με την έμφάνιση μίας συγκεκριμένης και ύπουλης μορφής καταρράκτη. Ο καταρράκτης αυτός προκαλεί μυωπία με αποτέλεσμα να είναι ευκολότερη η όραση κοντά. Συχνά δε ξεγελά τους ηλικιωμένους ασθενείς που επειδή μπορούν έτσι να κάνουν καθημερινές δραστηριότητες πιο άνετα από πριν (πχ διάβασμα εφημερίδας, πέρασμα βελονιού στο κέντημα) δεν αντιλαμβάνονται το πρόβλημα και δεν προσέρχονται στον οφθαλμίατρο έγκαιρα παρα μόνο συχνά όταν ο καταρράκτης τους έχει ήδη «παραωριμάσει».
Υπάρχει κάποια άλλη αντιμετώπιση για την πρεσβυωπία πέρα από γυαλιά πχ επέμβαση ή laser;
Για κάποιον που θέλει να απαλλαγεί από τα πρεσβυωπικά του γυαλιά η σύχρονη οφθαλμολογία παρέχει διάφορες επιλογές. Με τη χρήση excimer laser για παράδειγμα ή πχ με τη χρήση πολυεστιακών ενδοφακών συγχρόνως με μια επέμβαση καταρράκτη πετυχαίνουμε σημαντικού βαθμού ανεξαρτησία από γυαλιά για μακρινή και κοντινή απόσταση. Πρέπει όμως να τονισθεί ότι όλες οι πιθανές λύσεις έχουν και μειονεκτήματα και δεν είναι κατάλληλες για όλους τους ασθενείς. Η συζήτηση με τον εξειδικεύμένο και έμπειρο στον τομέα αυτο οφθαλμίατρο είναι πάντα απαραίτητη για την επιλογή και εφαρμογή της κατάλληλης μεθόδου στον κατάλληλο ασθενή.