Ξηροφώτος Δημήτρης MD, Msc Phd
Μαιευτήρας- Χειρουργός Γυναικολόγος
Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις (δηλαδή μη καρκινικοί) όγκοι της μήτρας. Αποτελούνται κυρίως από λείες μυϊκές ίνες διαπλεκόμενες με δεσμίδες συνδετικού ιστού, ανευρίσκονται περίπου στο 20-50% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Το μέγεθός τους ξεκινά από 1 εκατοστό και μπορεί κάποιες φορές να ξεπεράσει ακόμη και τα 15 εκατοστά. Oι πιθανότητες να εξελιχθούν σε κακοήθεια είναι πολύ λίγες (0,1-0,5%).
Ανάλογα με την ανατομική τους θέση σε σχέση με το σώμα της μήτρας διακρίνονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
- Υπορρογόνια: Αναπτύσσονται κάτω από το εξωτερικό τοίχωμα της μήτρας (ορογόνος χιτώνας) και αναπτύσσονται με κατεύθυνση προς την κοιλιά.
- Ενδοτοιχωματικά: Εντοπίζονται στο εσωτερικό του τοιχώματος της μήτρας (μυϊκός χιτώνας) και ,καθώς αναπτύσσονται, αυξάνουν και το μέγεθος ολόκληρου του οργάνου.
- Υποβλεννογόνια: Αναπτύσσονται κάτω από το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας (βλεννογόνος χιτώνας), εντός του ενδομητρίου.
Η τελευταία κατηγοριοποίηση κατά FIGO (εικόνα) βοήθησε περισσότερο την επιστημονική κοινότητα στις μελετες που έγιναν ώστε να καταλήξουμε τελικά ποια είναι αυτά τα ινομυώματα που πρέπει να αφαιρεθούν όταν εμπλέκονται με θέματα γονιμότητας.
Δυστυχώς, σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας τα ινομυώματα αν δεν εντοπιστούν έγκαιρα μπορούν να εμποδίσουν την σύλληψη ενώ είναι υπεύθυνα και για τις αυτόματες αποβολές. Ο έλεγχος είναι απαραίτητος καθώς πολλές γυναίκες είναι ασυμπτωματικές αν και οι περισσότερες παρουσιάζουν συμπτώματα, τα οποία ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος, τον αριθμό και το σημείο εμφάνισης, όπως:
- Αίσθηση βάρους, πόνος
- Απώλεια αίματος στην περίοδο ή εκτός αυτής
- Έντονος πόνος κατά στην περίοδο ή την επαφή
- Συχνουρία και δυσκοιλιότητα λόγω πίεσης που ασκείται στα γειτονικά όργανα.
Ανάλογα με το σημείο και το μέγεθος που βρίσκεται το ινομύωμα προκαλείται υπογονιμότητα με διαφόρους τρόπους. Ο βασικός είναι μηχανικός, αλλά υπάρχουν και μελέτες που αναφέρουν αλλαγές σε επίπεδο μικροκυκλοφορίας οι οποίες οδηγούν σε μια φλεγμονώδη αντίδραση που κάνει το περιβάλλον της μήτρας εχθρικό. Επίσης, λόγω πίεσης των σαλπίγγων μπορεί να οδηγήσουν σε απόφραξή τους ή να βλάψουν τις ωοθήκες. Άλλοι λόγοι που τα ινομυώματα προκαλούν υπογονιμότητα είναι:
- Μεγαλύτερη απόσταση για το σπέρμα
- Απόφραξη στο σαλπιγγικό στόμιο
- Στρέβλωση της κοιλότητας της μήτρας
- Αγγειακές αλλαγές
- Μειωμένη εμφύτευση
- Μη φυσιολογική ωρίμανση του ενδομητρίου
- Μεταβολή της δραστηριότητας της ωκυτοκινάσης
- Παρεμπόδιση φυσιολογικών ρυθμικών συστολών της μήτρας
Το μεγάλο ερώτημα παραμένει ποια ινομυώματα πρέπει να αφαιρεθούν προκειμένου να επιτευχθεί μια εγκυμοσύνη. Μελέτες από την Γαλλία και την Αγγλία σε γυναίκες που αντιμετώπιζαν ανεξήγητη υπογονιμότητα, αύξησαν τα ποσοστά εγκυμοσύνης μετά την αφαίρεση στο 41% και το ποσοστό έφτανε στο 70% μετά την αφαίρεση από το εσωτερικό της μήτρας.
Οι διεθνείς συστάσεις είναι να αφαιρούνται υποβλεννογόνια ινομυώματα τύπου 0 ως ΙΙ (όπου λιγότερο από το 50% του ινομυώματος προβάλλει μέσα στην ενδομήτρια κοιλότητα). Στα ενδοτοιχωματικά οπωσδήποτε αν το μέγεθος είναι άνω τον 5 εκατοστών. Αν είναι μικρότερα, καθοριστικός παράγοντας είναι πόσο κοντά βρίσκονται στην συζευκτική ζώνη και άρα σε επαφή με το ενδομήτριο (τύπος 3). Για τα υπορογόνια δεν διαπιστώθηκε ευεργετικό αποτέλεσμα από την αφαίρεσή τους στη γονιμότητα.
Συμπερασματικά:
- Η αφαίρεση των υποβλεννογόνιων ινομυωμάτων αυξάνει τον δείκτη σύλληψης, εμφύτευσης, γεννήσεων και μειώνει τον δείκτη αποβολών.
- Η αφαίρεση των ενδοτοιχωματικών ινομυωμάτων μειώνει την υπογονιμότητα και συνιστάται να γίνεται πριν από προσπάθεια σύλληψης.
Τα ινομυώματα μπορούν αν αφαιρεθούν, ανάλογα με την εντόπιση και το μέγεθος τους, είτε από την κοιλιά (με λαπαροσκόπηση ή ανοικτό χειρουργείο) είτε διαμέσου του κόλπου (με χειρουργική υστεροσκόπηση).
