Η αύξηση του μέσου όρου ηλικίας έχει φέρει τις τελευταίες δεκαετίες στο προσκήνιο την άνοια ως μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα.
Η συχνότερη μορφή άνοιας είναι η νόσος Αλτσχάιμερ.
Η παθογένεια του Αλτσχάιμερ δεν είναι συνολικά γνωστή, φαίνεται όμως ότι στην εμφάνισή της παίζουν ρόλο τόσο μη τροποποιήσιμοι όσο και τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου.
Σήμερα έχουν αυξηθεί σημαντικά οι γνώσεις γύρω από τους προδιαθεσικούς παράγοντες της νόσου, γεγονός που επιτρέπει σε σημαντικό βαθμό την πρόληψή της.
Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που έχουν διαπιστωθεί για τη νόσο Αλτσχάιμερ είναι η γενετική προδιάθεση και η αύξηση της ηλικίας, παράγοντες μη τροποποιήσιμοι.
Υπάρχουν όμως και τροποποιήσιμοι παράγοντες, βασικότεροι από τους οποίους είναι οι εξής:
- Καρδιαγγειακοί: Οι καρδιαγγειακοί παράγοντες είναι σαφές ότι προδιαθέτουν για αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και αγγειακή άνοια. Έρευνες έχουν δείξει ότι ο διαβήτης, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία και η παχυσαρκία στη μέση ηλικία, πιθανώς να αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης Αλτσχάιμερ μερικές δεκαετίες αργότερα.
- Κάπνισμα: Το μακροχρόνιο κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει Αλτσχάιμερ και άνοια κυρίως στους άνδρες καπνιστές. Έρευνα έδειξε ότι σε σχέση με τους καπνιστές, οι μη καπνιστές είχαν κατά μέσο όρο 19% μικρότερο κίνδυνο άνοιας.
- Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις: Φινλανδική μελέτη έδειξε ότι οι κρανιογκεφαλικές κακώσεις (ΚΕΚ), π.χ. λόγω σοβαρού τροχαίου ή κάποιου αθλήματος, διπλασιάζουν τον κίνδυνο πρόωρης εμφάνισης άνοιας, στην ηλικία των 41 έως 50 ετών.
- Κατάθλιψη: Η κατάθλιψη και άλλα νευροψυχιατρικά συμπτώματα είναι δυνατό να «προβλέψουν» την εξέλιξη του Αλτσχάιμερ από τα προκλινικά του στάδια ακόμη, όταν δηλαδή ξεκινά η συσσώρευση των πρωτεϊνών βήτα αμυλοειδές και Ταυ στον εγκέφαλο. Αυτή η προκλινική φάση μπορεί να ξεκινήσει μία δεκαετία ή και παραπάνω πριν αρχίσουν να εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα νοητικής κατάπτωσης.
- Φάρμακα: Έχει φανεί ότι διάφορα φάρμακα (οιστρογόνα, αντιυπερτασικά, αντιλιπιδαιμικά, αντιφλεγμονώδη κ.ά.), μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.
- Παράγοντες που επηρεάζουν τα νοητικά αποθέματα: Όσοι ασκούνται πνευματικά (σπουδάζοντας, διαβάζοντας, «παιδεύοντας» το μυαλό τους) παθαίνουν νόσο Αλτσχάιμερ σε μικρότερη συχνότητα ή σε ηπιότερη μορφή.
- Διατροφή: Έρευνα έδειξε ότι άτομα με γενετική προδιάθεση για την εμφάνιση άνοιας, τα οποία ακολουθούσαν υγιεινή διατροφή και συνολικά υγιεινό τρόπο ζωής, είχαν 32% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν τη νόσο σε σχέση με τα άτομα με γενετική προδιάθεση που ακολουθούσαν έναν ανθυγιεινό τρόπο ζωής.
Πηγή: onmed