Ριζούλης Ανδρέας
Ενδοκρινολόγος MD PhD
Υψηλάντου 1, Λάρισα
Διαβητολογικό τμήμα ΙΑΣΩ Θεσσαλίας
Είναι γνωστή η σημασία του θυρεοειδούς τόσο στην ικανότητα μιας γυναίκας να μείνει έγκυος όσο και στην ολοκλήρωση μιας υγιούς κύησης. Αν και η ανίχνευση ενός προβλήματος του θυρεοειδούς είναι σημαντική, είναι εξίσου απαραίτητο για τις γυναίκες που έχουν γνωστή θυρεοειδοπάθεια να ελέγξουν το θυρεοειδή αν σκοπεύουν να μείνουν έγκυες.
Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του μωρού, ιδίως κατά το πρώτο τρίμηνο κατά το οποίο το έμβρυο χρησιμοποιεί τις ορμόνες της μητέρας καθώς δεν μπορεί να παράγει ακόμη τις δικές του.
Αδιάγνωστες θυρεοειδοπάθειες πριν ή κατά την κύηση, συσχετίζονται με αυξημένο ποσοστό αποβολών.
Ποιες γυναίκες πρέπει να ελέγχονται: με ιστορικό θυρεοειδοπάθειας σε προηγηθείσα κύηση, με γνωστό ιστορικό θυροειδοπάθειας υπο αγωγή ή όχι, με θετικό κληρονομικό ιστορικό, με ιστορικό κάποιας άλλης αυτοάνοσης νόσου.
Υποθυρεοειδισμός στην κύηση: Κατά την εγκυμοσύνη ο οργανισμός της γυναίκας έχει μεγάλες ανάγκες σε θυρεοειδικές ορμόνες για να στηρίξει τόσο το αναπτυσσόμενο έμβρυο καθώς και τον δικό της αυξημένο μεταβολισμό.
Ιδιαίτερα συμπτώματα απο τον υποθυρεοειδισμό δεν ανευρίσκονται . Οι γυναίκες με γνωστή νόσο Hashimoto – η συχνότερη μορφή υποθυρεοειδισμού – οφείλουν να ενημερώσουν τον ενδοκρινολόγο από την αρχή της κύησής γιατί είναι πολύ πιθανό να χρειάζεται αναπροσαρμογή της δόσης της θυροξίνης. Τακτικές επισκέψεις, τουλάχιστον ανα τρίμηνο σε αυτές που είναι καλά ρυθμισμένες, είναι απαραίτητες. Τα θετικά αντισώματα που βρίσκουμε συχνά στον υποθυρεοειδισμό αποτελούν μια πρώτη ένδειξη για πιθανή κληρονομικότητα . Ο ενδοκρινολόγος θα τροποποιήσει τη θεραπεία στις γυναίκες αυτές, αλλά και θα κάνει έναρξη σε εκείνες που ως τώρα ήταν αδιάγνωστες. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αν η εγκυμονούσα έχει θετικά τα θυρεοειδικά αντισώματα ή όχι, γιατί συχνά αυτό θα αποτελέσει και κριτήριο έναρξης ή όχι της θεραπείας. Κρισιμότερη περίοδος είναι αυτή κατά το πρώτο τρίμηνο, όπου δημιουργείται ο νευρικός ιστός του παιδιού και το έμβρυο χρησιμοποιεί αποκλειστικά τις ορμόνες της μητέρας. Σοβαρός υποθυρεοειδισμός στην περίοδο αυτή μπορεί να έχει επιπλοκές στην μετέπειτα ζωή του παιδιού, κυρίως όσον αφορά τις επιδόσεις του στα μαθήματα και γενικά στις ανώτερες νοητικές του λειτουργίες.
Υπερθυροειδισμός στην κύηση: Διάγνωση του υπερθυρεοειδισμού στην εγκυμονούσα βάσει κλινικών και μόνο συμπτωμάτων δεν είναι εύκολη καθώς τόσο ο υπεθυρεοειδισμός όσο και αυτή καθ’ εαυτή η κύηση δημιουργούν πληθώρα ευρημάτων που συχνά συγχέονται μεταξύ τους. Ταχυκαρδία, κόπωση και ταχύπνοια σε μια μέτρια προσπάθεια είναι ενδεικτικές για τον υπερθυρεοειδισμό, θεωρούνται όμως φυσιολογικά συμπτώματα σε μια κύηση.
Ήπιες μορφές υπερθυροειδισμού συνήθως δεν απαιτούν θεραπεία και ένας τακτικός έλεγχος των ορμονών ανά τρίμηνο είναι αρκετός. Σε πιο έντονο υπερθυρεοειδισμό, είναι απαραίτητο να δώσουμε αγωγή με αντιθυρεοειδικά φάρμακα. Δεδομένης της τοξικότητας σε μεγάλες δόσεις των σκευασμάτων αυτών στο έμβρυο, προσπάθούμε να διατηρούμε τα ελεύθερα κλάσματα FT3/FT4 στο ανώτερο φυσιολογικό ή και λίγο πιο πάνω επίπεδο,με την TSH στα κατώτερα φυσιολογικά με την ελάχιστη δυνατή δοσολογία στην αγωγή. Εάν δεν διαγνωστεί και δεν θεραπευτεί όπως πρέπει, ο υπερθυρεοειδισμός μπορεί να οδηγήσει σε προεκλαμψία, και αυτόματη αποβολή, ενώ επί παρουσίας θετικών αυτοαντισωμάτων μπορεί να έχουμε νεογνικό υπερθυρεοειδισμό.
Οι θυρεοειδοπαθειες στην κύηση είναι συχνές, όμως με τα σύγχρονα μέσα αντιμετωπίζονται πλέον πολύ νωρίς και με τον καλύτερο τρόπο.